Ślina odgrywa bardzo ważną rolę w naszym życiu. Rozcieńcza ona pokarmy, co sprawia, że łatwiej nam się je połyka. Pomaga w odczuwaniu smaku, ułatwia artykulację oraz pełni funkcję przeciwbólową.
Rozwój kontrolowania ślinienia odbywa się stopniowo. U niemowląt kontrolowanie ślinienia zależy od wieku, pozycji, w jakiej przebywa, aktywności i kontroli motoryki małej i dużej. Lepszą kontrolę zauważymy u niemowląt w pozycji leżącej i półleżącej, ponieważ tam działa również siła grawitacji. Kiedy zmieniamy pozycję niemowlęciu i siła grawitacji przestaje działać, zaobserwujemy nadmierne ślinienie się. Ślinienie pojawia się zwykle, wtedy gdy niemowlę uczy się nowej umiejętności motorycznej i może utrzymywać się, dopóki czynność nie ulegnie automatyzacji. Dzieci do 3 miesiąca życia produkują bardzo mało śliny. Wiąże się to z tym, że podstawą diety dziecka jest tylko mleko. Dlatego organizm wytwarza małą ilość śliny, ponieważ jest ona potrzebna mu tylko do utrzymania wilgotności jamy ustnej. W tym czasie mamy też intensywną pracę ślinianek. Natomiast samo dziecko zaczyna coraz częściej wkładać palce czy gryzaki do buzi, co powoduje większe ślinienie się.
U starszych dzieci, które wykazują zaburzenia lękowe ślinienie się może być jednym z objawów w sferze wegetatywnej. Jest jednak wiele przyczyn, które powodują wyciekanie śliny z jamy ustnej. Ślinienie może mieć różne stopnie, od minimalnego, kiedy widzimy tylko małą ilość śliny, a także ślinienie obfite lub stały ślinotok, gdzie dziecka ubrania są zazwyczaj cały czas zwilgocone.
Wśród przyczyn powodujących nadmierne ślinienie się u dziecka w wieku przedszkolnym, jest nieprawidłowy tor oddechowy, brak umiejętności cofania śliny, nienormatywny sposób połykania, obniżone napięcie mięśniowe oraz niską świadomość sensoryczną.
Niska świadomość sensoryczna, objawia się wtedy, kiedy dzieci z tym zaburzeniem nie czują tego, co dla nas jest przyjemne, na co my reagujemy lub odpowiadamy, oraz nie zwracają na to uwagi. Te dzieci zwykle nie czują, że maja pokarm na buzi, jedzą dość niechlujnie. Z tego powodu występuje u nich problem ślinienia się, ponieważ nie czują nadmiaru śliny w buzi. Niska świadomość sensoryczna powoduje, że słabiej radzą sobie z planowaniem motorycznym, gorzej radzą sobie z kontrolowaniem aparatem mowy. Można również zaobserwować u takich dzieci wręcz łapczywe jedzenie, napychanie sobie do buzi i przedwczesne połykanie. Ze względu na słabsze czucie, nie potrafią dostosować siły do zadania, pewne czynności robią zbyt mocno , inne zbyt lekko. Nie wiedzą, czy dany pokarm należy pogryźć, połknąć, czy może żuć i jak długo, mogą się oblewać. Nie są w stanie utrzymać stałej pozycji siedząc na krześle; zsuwają się, kręcą. Pozycja ciała ma ogromny wpływ na kontrolę połykania i kontrolowania śliny.
Ślinienie jest problemem zarówno dla dziecka, rodziców jak i całego otoczenia dziecka. Nieustanne działanie wilgotnego środowiska może powodować uszkodzenie i pękanie skóry, wysypkę i suchość. U dzieci, które ślinią się nadmiernie, ślina jest nie tylko na ich brodzie ale również ubraniach, dłoniach i rzeczach codziennego użytku, ślinienie stanowi barierę w codziennym życiu, edukacji i relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Ważnym problemem jest odwodnienie organizmu, podczas nadmiernego ślinienia się. Należy pamiętać, aby nawadniać odpowiednio dziecko. Dzieci z takim problemem powinny być pod opieką logopedów oraz terapeutów integracji sensorycznej. W przypadku niskiej świadomości sensorycznej ważne jest, aby pracować z całym ciałem i dostarczać stymulacji wszystkim partiom ciała dziecka. Takie dziecko powinien obejrzeć również stomatolog, laryngolog, pediatra, a nawet terapeuta SI. Problem z kontrolą śliny może mieć związek z dysfunkcja jamy ustnej, problemami ze słuchem, nosem i gardłem, zaburzeniami neurologicznymi, problemami stomatologicznymi czy właśnie niską świadomością sensoryczną.

Opracowanie: Joanna Jelonek

Źródło: Czasopismo dla nauczycieli „Wychowanie w przedszkolu”, styczeń 1/2019, wyd. Forum Media Polska, M. Balanicka, R. Lewandowski, M. Wiśniewska, s. 14-1