Koncentracja uwagi to umiejętność skupienia się na konkretnej rzeczy lub czynności. U dzieci do trzeciego roku życia występuje tzw. UWAGA MIMOWOLNA, która jest wywoływana przez kolory, dźwięki i ruch. W późniejszym wieku pojawia się UWAGA DOWOLNA , dzięki której dziecko rozumie polecenia i ich wykonywanie. U dzieci trzy letnich koncentracja może trwać od 5 do 15 minut, u czterolatków do 20 minut, a pięcio i sześciolatków nawet do 40 minut. Jest to możliwe do osiągnięcia tylko, wtedy gdy dziecko samoczynnie podejmuje działalność i jest nią zainteresowane. Jeśli nawet ta sama czynność jest narzucona przez dorosłego czas koncentracji dziecka skraca się nawet o połowę. Problemy z koncentracją możemy zauważyć u dzieci pobudzonych jak i dzieci, które są wyciszone i spokojne. Nie mogą one się skupić na tym, co mają zrobić lub co mają zapamiętać, a to znacząco wpływa na edukację w przedszkolu i później w szkole. Czynniki, które potęgują te trudności to niewłaściwa motywacja, brak wiary we własne możliwości, brak umiejętności pokonywania trudności oraz zaburzenia percepcyjno-motoryczne.

Wskazówki pomocne w kształtowaniu umiejętności koncentrowania uwagi:

• dbałość o regularne spożywanie różnorodnych posiłków (owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste) oraz picie wody,
• aktywność fizyczna – częste przebywanie na świeżym powietrzu, naturalne pokonywanie codziennych przeszkód,
• regularny sen, o stałych porach,
• dbałość o otoczenie – podczas wykonywania zadań lub pracy unikać rzeczy, które mogą przyczyniać się do rozpraszania uwagi,
• ograniczanie bodźców, które zaburzają koncentrację dziecka, takich jak: głośna muzyka, telewizor, radio, tablet czy telefon,
• właściwe oświetlenie i optymalna temperatura w pomieszczeniu, w którym dziecko przebywa większość czasu.

Przykłady zabaw i ćwiczeń poprawiających zdolność skupienia uwagi

Ćwiczenia, które poprawiają pamięć i koncentrację uwagi u dziecka powinny być systematycznie realizowane niezależnie od wieku dziecka. Przed każdym ćwiczeniem należy odpowiednio przewietrzyć pomieszczenie.

• Zapamiętywanie słów – powtarzanie po osobie dorosłej ciągu słów, np. pies, dom, drzewo. Im starsze dziecko tym więcej słów należy zaproponować do powtórzenia,
• Wskazywanie części ciała – dorosły wymienia i wskazuje części ciała, dziecko słucha, patrzy, a następnie mówi i pokazuje te same części ciała wymienione przez dorosłego,
• Rymowanki – zapamiętywanie krótkich rymowanek i wyliczanek urozmaiconych gestami,
• Układanie według wzoru – układanie przez dorosłego wzorów z klocków lub koralików, odwzorowywanie ich przez dzieci,
• Masażyki – rysowanie dziecku na plecach figur geometrycznych, liter lub cyfr, odgadywanie przez dziecko co dorosły narysował, następnie narysowanie tego samego na kartce przez dziecko,
• Gry Memory - odnajdywanie takiego samego obrazka lub obrazków pasujących do siebie,
• Różnice – szukanie różnic pomiędzy dwoma obrazkami. Im starsze dziecko, tym więcej szczegółów do odszukiwania,
• Której zabawki brakuje? – dorosły kładzie przed dzieckiem w jednej linii kilka przedmiotów, daje mu chwilę na dokładne przyjrzenie się im, następnie zasłania dziecku oczy i zabiera jeden przedmiot. Zadaniem dziecka jest odgadnąć, którego przedmiotu brakuje.

Wymienione zabawy i ćwiczenia to jedynie część propozycji do wykonywania z dziećmi w domu przez osoby dorosłe. Należy pamiętać, że edukacja dzieci powinna przybierać formę zabawy i stanowić przyjemna aktywność, która będzie sprawiała im radość. Koncentracja uwagi umożliwia efektywne przyswajanie wiedzy przez dzieci, wpływa skutecznie na rozwiązywanie problemów. Współczesna codzienność obfituje w elektroniczne gadżety i zabawki, które skutecznie rozpraszają uwagę dzieci zbędnymi bodźcami. Chcąc mieć pewność, że twoje dziecko poradzi sobie w szkole i będzie osiągać adekwatne wyniki do wieku i swoich możliwości warto poprawić i ćwiczyć jego uwagę i koncentrację od najmłodszych lat.

Źródło:
Przewodnik Bliżej Przedszkola nr 12.231/2020, pod red. R. Halik, M. Stasińska, M. Majewska, N. Łasocha, A. Czeglik s. 36-38